De uitkomsten van het klimaatakkoord zijn gepresenteerd. De reacties zijn wisselend. De eerste stap is gezet, maar het echte werk van onderhandelen en het uitwerken van concrete maatregelen moet nu beginnen. Het is makkelijk om kritiek te hebben op het klimaatakkoord dat er nu ligt: het is weinig concreet en op een aantal onderwerpen is beperkt vooruitgang geboekt. Wat er wel ligt, is een breed klimaatakkoord op hoofdlijnen waarin ambities en doelen zijn opgenomen en voorzichtige suggesties voor opvolging zijn uitgewerkt.
Laten we ons richten op het vervolg: de concrete uitwerking van de maatregelen en de regionale implementatie. Hoe kan een vervolg effectief worden aangepakt? Wat moet dan in de aanpak tot nu toe veranderd worden?
Naar mijn mening zijn er vijf aandachtspunten die tot een succesvol vervolg leiden:
1) Stel prioriteiten
Er worden teveel onderwerpen tegelijk aangepakt. We moeten prioriteiten stellen. Ik pleit voor een gefaseerde aanpak waarin we eerst de onderwerpen uitwerken die de grootste impact hebben en de meeste aandacht vragen. Door toe te werken naar concrete resultaten creëren we de eerste successen en kan het vertrouwen groeien. Mijn suggestie: focus op de onderwerpen ‘industrie’ en ‘gebouwde omgeving’. De industrie heeft een grote impact, ongeveer de helft van de CO2 uitstoot wordt veroorzaakt door de industrie. Het onderwerp “gebouwde omgeving” heeft met het thema ‘Aardgasloos’ nu momentum vanwege de situatie in Groningen. Nog een argument om prioriteit te geven aan deze onderwerpen is dat beiden veel aandacht krijgen in het maatschappelijke en politieke debat. Kijk maar eens naar de reacties in de diverse media na de persconferentie bij de SER van 10 juli 2018.
2) Minder mensen aan tafel
De groep deelnemers in de verschillende klimaatoverleggen is te groot: er zijn vijf tafels met aan iedere tafel circa 25 deelnemers. De groepsomvang maakt het lastig om als deelnemer je zegje te doen. Dat draagt niet bij aan het onderlinge vertrouwen. Werk in groepen van maximaal 10 personen. Hierdoor kan er meer interactie plaatsvinden en ontstaat de mogelijkheid om elkaar en elkaars standpunten beter te leren kennen. De kans dat iedereen aan bod komt is groter en dialogen kunnen worden verdiept met aandacht. Zo ontstaat er vertrouwen en dat leidt tot openheid naar elkaar en komt het resultaat ten goede.
3) Alle belangen transparant op tafel
Zoals ik in mijn vorige artikel al aangaf zijn de belangen groot en divers. Breng de belangen in kaart, leg ze vast en ga met elkaar het gesprek aan. Vraag door, verdiep en verduidelijk. Er zijn bedrijven die gebruik maken van data analyse en grafische vormgeving om belangen en drijfveren in beeld te brengen. Hierdoor wordt het mogelijk om meer afstand te nemen en de belangen over en weer beter te begrijpen. Sommige belangen staan recht tegenover elkaar, andere overlappen of vullen elkaar aan. Zo kunnen er creatieve oplossingen worden bedacht die het meeste resultaat opleveren.
4) Goede begeleiding
Zonder goede begeleiding is het onmogelijk om een proces als het klimaatoverleg effectief te voeren. Er moet specialistische begeleiding zijn, niet alleen op de techniek en structuur van het overleg, maar ook op de cultuur en samenwerking. En dat laatste is vooral belangrijk voor het vervolg. Er moeten uitwerkingen en heldere afspraken gemaakt worden over het vervolg en dat vraagt wederzijds vertrouwen en commitment. Goede begeleiding is een investering die rendement gaat opleveren in het vervolg.
5) Out-of-the-box
Het klimaatvraagstuk is een van de grootste uitdagingen van de moderne tijd. Dit vraagt om een creatieve en out-of-the-box benadering. We moeten leren van jonge innovatieve bedrijven en nieuwe vormen van analyse en creatieve processen toepassen om tot oplossingen te komen. We nodigen nieuwe partijen uit, niet alleen de bekende en bestaande bestuurders die – met alle respect – onderdeel van het probleem zijn. Er is genoeg kennis en informatie aanwezig over methodes en technieken, bijvoorbeeld vanuit Design Thinking of de LEAN startup methode. Design Thinking stelt de eindgebruiker centraal en ontwikkelt het product rondom gebruik en functie. De LEAN startup ontwikkelt prototypes in korte cycli waarin feedback van eindgebruikers een centrale rol speelt. Met de juiste begeleiding (zie punt 4) kunnen deze (en andere) methodes een belangrijke bijdrage leveren aan het oplossen van het klimaatvraagstuk.
Door deze vijf aandachtspunten op te volgen kan het klimaatakkoord tot een succes worden gebracht. Stapje voor stapje… Het kost tijd en dat moeten wij accepteren. Ik eindig met een quote van Albert Einstein: “Problemen kunnen niet opgelost worden op hetzelfde niveau van denken waarop ze zijn gemaakt.” Nu is het moment om het anders te gaan doen en de transitie te starten. Niet alleen voor onszelf op de korte termijn, maar vooral op de lange termijnvoor toekomstige generaties.
bron: www.nos.nl